Στο πλαίσιο του σχεδιασμού μιας διοργάνωσης υπάρχουν σίγουρα πολλές πτυχές που πρέπει να λάβετε υπόψη. Η διερμηνεία είναι μια από αυτές και για να μπορέσει να συμβάλει στην επιτυχία σας θα πρέπει να σχεδιαστεί με κατάλληλο τρόπο. Γι’ αυτό κι εγώ, λοιπόν, ετοίμασα για εσάς μια σειρά άρθρων με συμβουλές που απαντούν σε καίρια ερωτήματα, τα οποία θα πρέπει να λάβετε υπόψη για την ανάθεση των υπηρεσιών διερμηνείας. Στο πρώτο μας άρθρο εξετάζουμε τους τύπους διερμηνείας, ούτως ώστε να αποφασίσουμε ποιος από αυτούς είναι ο καταλληλότερος για την εκδήλωσή μας.
Βασικοί τύποι διερμηνείας
Οι βασικοί τύποι διερμηνείας είναι τρεις:
- Ταυτόχρονη Διερμηνεία
- Διαδοχική Διερμηνεία
- Ψιθυριστή Διερμηνεία
Καθένας από αυτούς έχει τα υπέρ και τα κατά του.
Ας τους δούμε αναλυτικά.
Η ταυτόχρονη διερμηνεία εκτυλίσσεται σε πραγματικό χρόνο και κατά την ίδια στιγμή που εκφωνείται η ομιλία. Την ώρα δηλαδή που ο ομιλητής στο βήμα κάνει την παρουσίασή του στην Α γλώσσα, το ακροατήριο έχει τη δυνατότητα να ακούει ταυτόχρονα τα λεγόμενά του σε άλλη γλώσσα. Για να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχει ο κατάλληλος τεχνικός εξοπλισμός που περιλαμβάνει την καμπίνα διερμηνείας, μικρόφωνα και ακουστικά.
Η διαδοχική διερμηνεία γίνεται σε δεύτερο χρόνο θα λέγαμε. Ο ομιλητής κάνει συχνές παύσεις, ούτως ώστε ενδιάμεσα να παρεμβαίνει ο διερμηνέας και να εξηγεί. Στην περίπτωση αυτή έχουμε, λοιπόν, μια διαρκή εναλλαγή μεταξύ ομιλητή και διερμηνέα, όπου ο πρώτος μιλάει λ.χ. για 10 λεπτά, σταματάει, παρεμβαίνει ο διερμηνέας, ο οποίος εξηγεί για άλλα 10 λεπτά, στην συνέχεια ξαναπαίρνει τον λόγο ο ομιλητής κ.ο.κ. Για να επιτευχθεί η διαδοχική διερμηνεία στην πράξη συνδυάζονται δύο παράγοντες: η βραχυπρόθεσμη μνήμη και οι σημειώσεις στο μπλοκάκι του διερμηνέα. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι σημειώσεις λαμβάνονται με έναν ιδιαίτερο κωδικοποιημένο τρόπο χρησιμοποιώντας σύμβολα, συντμήσεις, σχηματικές αναπαραστάσεις κ.α. Ο κάθε διερμηνέας αναπτύσσει το προσωπικό του σύστημα σημειώσεων και χρησιμοποιεί τον δικό του κώδικα συμβόλων και σχημάτων. Οι σημειώσεις είναι κατά βάση προσωπικές και δεν μπορούν συνήθως να διαβαστούν από άλλα άτομα. Τέλος οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι οι σημειώσεις βασίζονται και διαβάζονται πάντα σε συνάρτηση με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη του διερμηνέα, γι’ αυτό και οι παύσεις του ομιλητή θα πρέπει να γίνονται ανά συχνά, τακτά διαστήματα. Δεν θα ήταν δυνατόν λ.χ. να γίνει διαδοχική διερμηνεία σε ομιλία που εκφωνείται χωρίς διακοπή επί μία ώρα, καθώς η βραχυπρόθεσμη μνήμη δεν μπορεί να λειτουργήσει για τόσο μεγάλο διάστημα.
Η ψυθιριστή διερμηνεία είναι στην ουσία κι αυτή ταυτόχρονη με τη διαφορά ότι δεν απαιτείται τεχνικός εξοπλισμός, καθώς γίνεται για λίγα μόνο άτομα. Ο διερμηνέας σε αυτήν την περίπτωση κάθεται κοντά στα άτομα (δίπλα ή πίσω τους) και τους ψιθυρίζει σε χαμηλόφωνο τόνο, ενώ παράλληλα εκφωνείται η ομιλία. Η όλη ομάδα του διερμηνέα και των προσώπων που τον ακούνε πρέπει να βρίσκεται σε κατάλληλο σημείο κοντά στον ομιλητή, ούτως ώστε ο διερμηνέας να έχει οπτική επαφή με τον τελευταίο και να τον ακούει καλά. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα στην ομάδα διερμηνείας και τους λοιπούς συμμετέχοντες για να μην ενοχλούν οι ψίθυροι το υπόλοιπο ακροατήριο.
Ποιος τύπος είναι, επομένως, κατάλληλος για την εκδήλωσή μου;
Αφού περιγράψαμε συνοπτικά τους τύπους διερμηνείας, ερχόμαστε τώρα στο βασικό μας ερώτημα. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, ο κάθε τύπος παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Η ταυτόχρονη διερμηνεία ενδείκνυται για μεγαλύτερης διάρκειας εκδηλώσεις, καθώς εξασφαλίζει γρήγορη και ομαλή ροή χωρίς να χρειάζεται να διακόψει τον ειρμό του ο ομιλητής. Επίσης, είναι κατάλληλη για μεγάλο κοινό, καθώς μπορεί να επωφεληθεί ταυτόχρονα μεγάλος αριθμός ατόμων. Το μειονέκτημά της είναι, ωστόσο, ότι απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, ο οποίος συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες στον προϋπολογισμό σας.
Η ψιθυριστή διερμηνεία μπορεί να αποτελέσει μια καλή εναλλακτική, αν είναι λίγα τα άτομα που θα χρειαστούν διερμηνέα. Το αρνητικό της, βέβαια, είναι ότι μπορεί να επηρεαστεί από τη γενικότερη διάταξη του χώρου. Το γεγονός ότι ο διερμηνέας κάθεται μπροστά για να είναι κοντά στον ομιλητή μπορεί να επιφέρει ακουστικές δυσκολίες, όταν γίνονται παρεμβάσεις από τα πίσω καθίσματα του ακροατηρίου. Την ακοή του διερμηνέα μπορούν επίσης να παρεμποδίσουν και τυχόν φασαρία ή συζητήσεις που γίνονται χαμηλόφωνα μεταξύ των ακροατών. Παράλληλα, δοκιμάζεται και η ικανότητα συγκέντρωσης των προσώπων που ακούν τον διερμηνέα σε χαμηλόφωνο τόνο, καθώς παράλληλα φτάνει στα αυτιά τους και ο υψηλόφωνος τόνος του ομιλητή.
Η διαδοχική διερμηνεία με τη σειρά της παρουσιάζει δύο βασικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με τις άλλες δύο μορφές. Πρώτον μπορεί να απευθυνθεί σε μεγάλο ακροατήριο και δεύτερον δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι ουσιαστικά χρειάζεται διπλάσιος χρόνος λόγω της εναλλαγής, κάτι που την καθιστά ακατάλληλη για εκδηλώσεις μεγάλης διάρκειας. Αν λάβουμε δε υπόψη και την περίπτωση που η διερμηνεία γίνεται σε περισσότερες από μία γλώσσες, τότε ο συνολικός χρόνος αυξάνεται πολύ και η όλη διαδικασία γίνεται κουραστική και βαρετή για το κοινό. Φανταστείτε για παράδειγμα ότι έχετε έναν ελληνόφωνο ομιλητή κι ένα κοινό που αποτελείται από γαλλόφωνους και γερμανόφωνους συμμετέχοντες. Πρακτικά η διαδικασία θα ήταν: 10 λεπτά ομιλητής/10 λεπτά διερμηνέας γαλλικά/10 λεπτά διερμηνέας γερμανικά και μετά πάλι από την αρχή.
Για να επιλέξετε κατάλληλο τύπο διερμηνείας θα πρέπει πρώτα να διαπιστώσετε ποιες είναι οι γλώσσες των ομιλητών σας. Κατά κανόνα εκφραζόμαστε καλύτερα στη μητρική μας, γι’ αυτό και οι παρουσιάσεις συνιστάται να γίνονται στη μητρική γλώσσα των ομιλητών, ούτως ώστε να έχουν ζωντάνια και φυσικότητα, να μπορούν να ευαισθητοποιούν και να είναι γενικώς πιο αποτελεσματικές. Αφού διαπιστώσετε τη γλώσσα των ομιλητών, προχωρήστε με την αξιολόγηση του κοινού σας. Ποιοι θα συμμετάσχουν, πόσοι θα είναι, τι γλώσσες μιλάνε, ποιες είναι οι γλωσσικές τους ανάγκες είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα κληθείτε να απαντήσετε. Σε αυτό το σημείο να υπογραμμίσουμε ότι για την ορθή αξιολόγηση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η εξειδίκευση των θεμάτων που θα παρουσιαστούν. Στις μέρες μας είναι σύνηθες φαινόμενο πολλοί από τους ακροατές να γνωρίζουν ξένες γλώσσες. Οι γενικές γνώσεις, όμως, δεν εξασφαλίζουν απαραίτητα κατανόηση ειδικού λεξιλογίου και εξειδικευμένων θεματικών. Είναι άλλο να καταλαβαίνω αγγλικά που ακούω σε μια ρομαντική ταινία στην τηλεόραση και άλλο να καταλαβαίνω μια αγγλική ομιλία για την ιατροδικαστική εξέταση θυμάτων βασανιστηρίων. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να παρέχεται πάντα διερμηνεία στη μητρική γλώσσα του ακροατηρίου.
Συνοψίζοντας, τα κριτήρια της επιλογής σας θα είναι με λίγα λόγια οι γλώσσες τον ομιλητών, οι γλώσσες του ακροατηρίου, ο αριθμός των ακροατών για κάθε γλώσσα και οι συνθήκες της εκδήλωσης (διάταξη χώρου). Αρωγός στην προσπάθειά σας μπορεί να είναι ο ίδιος ο διερμηνέας, τον οποίο μπορείτε πάντα να συμβουλεύεστε πριν πάρετε τις τελικές σας αποφάσεις.
Διερμηνείες εκτός αίθουσας
Πριν κλείσω το άρθρο μου, ας μην ξεχάσω να επισημάνω ότι δεν γίνονται όλες οι διερμηνείες σε κλειστές αίθουσες εκδηλώσεων και συνεδριακούς χώρους. Διερμηνεία μπορεί να πραγματοποιείται λ.χ. και σε ένα εργοστάσιο εν ώρα εργασίας ή σε ένα εργοτάξιο για την κατασκευή φράγματος. Μερικές φορές σε τέτοιου είδους μέρη χρησιμοποιείται το σύστημα ακουστικών που έχουν και οι ξεναγοί για καθ’ οδόν διερμηνεία. Τι γίνεται όμως αν τριγύρω σας υπάρχουν πολύβουες μηχανές που δουλεύουν ή είστε σε ανοιχτό χώρο με αντίξοες καιρικές συνθήκες; Πόσο αποτελεσματικό θα είναι αυτό το σύστημα των ακουστικών; Σε τέτοιες συνθήκες ίσως θα ήταν καλύτερο να οργανωθείτε λίγο διαφορετικά, π.χ. δημιουργώντας μικρές ομάδας ατόμων που θα ξεναγούνται με τη σειρά στο εργοστάσιο/εργοτάξιο με τη βοήθεια διερμηνέα. Σε κάθε περίπτωση πάντως ο διερμηνέας ως ειδικός μπορεί να σας συμβουλέψει προνοώντας για λεπτομέρειες που είναι λογικό να μην σκεφτείτε οι ίδιοι. Πριν πάρετε, λοιπόν, οποιαδήποτε απόφαση κάντε μια κουβέντα και μαζί του.
Στο επόμενο άρθρο της σειράς αυτής θα εξετάσουμε τους παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη για την επιλογή του ίδιου του διερμηνέα. Μείνετε συντονισμένοι!
